Australijski dobrovoljci u srpskoj vojsci – film o zaboravljenim herojima uskoro u Nišu

Dugometražni dokumentarni film Kajmakčalan premijerno će biti prikazan u maloj sali Niškog kulturnog centra u sredu, 29. oktobra, od 19 sati. Film su, po scenariju Borisa Trbića i Bojana Pajića, režirali Boris Trbić i Dragan Gavrilović, u produkciji Australians with Serbs Association Inc.

Film je sniman u Australiji, Srbiji, Grčkoj i Severnoj Makedoniji tokom 18 meseci, a govori o šestoro Australijanaca: doktorki Meri De Garis, bolničarki Etel Gilingam, spisateljici Steli Majls Frenklin, ćerki poznatog sidnejskog magnata Oliv King, kao i vojnicima Najlu Malarkiju i Edvardu Remidžu, koji su služili sa srpskim snagama u Solunskom frontu.

U filmu govore istoričari, vojni i medicinski stručnjaci iz Australije i Srbije, uključujući profesora Dejvida Hornera, general-majora profesora Džona Pirna, gospodina Meta Andersona, dr Mila Bjelajca i dr Ratomira Miličića, koji rasvetljavaju malo poznate detalje o ovoj temi, kao i sa potomcima australijskih dobrovoljaca koji oživljavaju sećanje na svoje pretke i njihovu ratnu službu – navode organizatori.

Filmska ekipa prati Bojana Pajića na njegovom putovanju kroz Srbiju i region, zajedno sa grupom potomaka, dok posećuju bolnice, ratišta i gradove u kojima sećanje na ove Australijance i dalje živi, otkrivajući ovo do sada nepoznato poglavlje australijske istorije Prvog svetskog rata.

Bojan Pajić je istoričar srpskog porekla, bivši oficir australijske vojske i diplomata. Napisao je i objavio tri studije o učešću australijskih dobrovoljaca sa srpskom vojskom u Prvom svetskom ratu, uključujući i knjigu Naši zaboravljeni dobrovoljci, koja predstavlja predložak za ovaj dokumentarni film.

Boris Trbić je scenarista i filmski pedagog koji predaje na filmskoj školi Univerziteta Svinburn u Melburnu. Pisac je scenarija za dokumentarne filmove Gorana Radovanovića Slučaj Makavejev, Čekajući Handkea i Lubarda – na kuću ti gavran pao, studije Bilo jednom na Bliskom Istoku o kinematografijama u vremenu krize i više proznih dela.

Dragan Gavrilović je dokumentarista i filmski snimatelj iz Melburna. Režirao je dokumentarne filmove Wongar, o srpskom piscu Sretenu Božiću Wongaru i Pustopolje, o srpskim rudarima u Kuber Pidiju.

Istražujući australijske, srpske, britanske i francuske arhive, Bojan Pajić je otkrio da je više od 1500 australijskih i novozelandskih dobrovoljaca – lekara, bolničarki, vozača saniteta, vojnika, mornara i članova vazduhoplovstva – služilo rame uz rame sa srpskim snagama tokom rata, pružajući podršku srpskom otporu austrougarskoj i nemačkoj invaziji. Međutim, zvanična australijska istorija rata, kao ni kasnije istorijske studije, ne pominju učešće ovih zaboravljenih dobrovoljaca – ističu organizatori.

Film traje sat vremena i izašao je ove godine.