Arheolozi u Malči pronašli rovove i palisade iz ranog bronzanog perioda

Rondel iz bronzanog perioda sa sistemom rovova i palisada u vidu koncentričnih krugova pronađen na arheološkom lokalitetu Orničje kod Malče. Ovaj tip arheoloških lokaliteta iz bronzanog perioda na prostoru Srbije, gde se razvijala vinčanska kultura, do sada nije otkriven.

Tokom sprovođenja sondažnih arheoloških istraživanja na trasi Železničke obilaznice oko Niša, u južnom delu Orničja, pronađen je arheološki lokalitet karakterističan za neolitski period centralne Evrope i Velike Britanije.

Sačinjava je praktično zemljana arhitektura sa sistemom rovova i palisada – zemljano i drveno utvrđenje. Iz ove forme se kasnije, u V. Britaniji, u kombinaciji sa monolitima, razvija forma koja je poznata sa čuvenog arheološkog lokaliteta Stounhendž. Različite je namene, od naseobinske, preko kultne i astronomske do ekonomske i strategijske – navode iz Zavoda za zaštitu spomenika.

Iz niškog Zavoda za zaštitu spomenika ističu da do sada na prostoru Srbije nije pronađen ovakav tip arheološkog lokaliteta iz neolitskog perioda kada se razvijala vinčanska kultura.

Rondel na Orničju (Orničje bronze age rondel), međutim, prema dosadašnjim istraživanjima – nije iz neolitskog ili ranog eneolitskog perioda, već iz znatno mlađeg – ranog bronzanog doba. U centralnoj Evropi (Nemačka, Austrija, južna Poljska, Češka i Slovačka), ova forma lokaliteta doživljava neku vrstu imitacije upravo u periodu ranog bronzanog doba, u vidu podražavanja neolitskih tradicija. Kod nas do sada nije istraživan rondel iz ranog bronzanog doba – navode iz Zavoda.

Arheolozima još uvek nije poznata funkcija pronađenog rondela na Orničju, ali iz Zavoda kažu da su istraživanja i dalje u toku, te da će nakon toga uslediti i sprovođenje zaštitnih arheoloških iskopavanja. Napominju i to da je južni deo lokaliteta uništen erozijom.

Inače, arheološki lokalitet u Malči otkriven je tokom zaštitnih arheoloških istraživanja Zavoda za zaštitu spomenika na trasi gasovoda Niš-Dimitrovgrad. 

Podsetimo, tokom arheoloških istraživanja na trasi Železničke obilaznice u Nišu, otkriven je novi deo rimskog akvadukta, glavnog vodovoda antičkog Naisusa. Deo istražen u dužini od oko 40 metara sastoji se iz dve faze, kako kažu iz Zavoda za zaštitu spomenika, starije, sa keramičkim cevima i mlađe, koje čine zidani vodovodni kanal sa revizionim šahtom.