Izložba u Prokuplju u znak sećanja na heroje Topličkog ustanka

Izložba koja prikazuje i objašnjava muzejske predmete iz stalne postavke depoa Muzeja, uključujući fotografije i dokumenta iz Fonda Dobrosava Turovića, organizuje se povodom Dana državnosti Srbije u Narodnom muzeju Toplice u Prokuplju. Otvaranje izložbe “Toplički ustanak 1917 – učesnici, uzroci i posledice” zakazano je za danas u 12 sati, a ulaz za sve posetioce je besplatan.

Autor izložbe je Darko Žarić, muzejski savetnik istoričar, uz saradnju kustosa istoričara Maje Dimić i konsultanta dr Vladimira Lovića.

Posetioci će imati priliku da kroz stručno vođenje kustosa saznaju više o učesnicima, uzrocima i posledicama Topličkog ustanka. Ustanak iz 1917. godine predstavlja jedini ustanak na teritoriji okupiranoj od strane Centralnih sila tokom Prvog svetskog rata, simbolizujući srpsko junaštvo i otpor – rekao je Žarić.

Dodaje da se radi o vrednoj postavci i predmetima koji su po prvi put izloženi, čime će posetioci moći da saznaju i nove detalje o Topličkom ustanku.

Toplica jedina slobodna teritorija u tom periodu

Toplički ustanak iz 1917. godine predstavlja jedini organizovani oružani otpor na teritoriji okupiranoj od strane Centralnih sila tokom Prvog svetskog rata.

Izbio je sredinom februara i trajao do polovine marta 1917. godine, obuhvatajući oblasti Toplice, Jablanice, Jastrepca i Kopaonika, a kasnije se proširio i na druge delove Srbije. 

Nakon povlačenja srpske vojske 1915. godine, u zemlji su ostali vojnici koji nisu uspeli da se povuku, kao i mladići koji još nisu bili regrutovani. 

Oni su se skrivali po šumama i planinama, odbijajući da predaju oružje, što je postepeno dovelo do formiranja organizovanog pokreta otpora. 

Neposredni povod za ustanak bila je mobilizacija srpskih mladića u bugarsku vojsku i sprovođenje politike nasilne bugarizacije. 

Ustanici, predvođeni vojvodama Kostom Vojinovićem i Kostom Pećancem, uspeli su da oslobode veći deo Toplice i okolnih oblasti, uspostavljajući privremenu vlast. 

Međutim, okupacione snage su ubrzo reagovale, angažujući oko 30.000 vojnika za gušenje ustanka. 

Nakon žestokih borbi i odmazdi nad civilnim stanovništvom, ustanak je ugušen do kraja marta 1917. godine, a procene govore da je oko 20.000 ljudi stradalo tokom i nakon ustanka, uključujući između 2.500 i 3.000 boraca, dok su ostali bili civili. 

Toplički ustanak ostaje simbol otpora i borbe za slobodu srpskog naroda tokom Prvog svetskog rata, svedočeći o hrabrosti i odlučnosti stanovništva da se suprotstavi okupatoru uprkos teškim okolnostima.